ADAPTACJA DZIECKA DO ŚRODOWISKA PRZEDSZKOLNEGO
Prawie dla każdego dziecka pierwsze dni pobytu w przedszkolu są okresem bardzo trudnym. Rozłąka z rodzicami powoduje duże zagrożenie poczucia bezpieczeństwa u dziecka.
Małe dziecko nagle musi przystosować się do:
♥ warunków nowego otoczenia, wymagań i zasad obowiązujących w przedszkolu,
♥ nawiązywania kontaktów interpersonalnych z nieznajomymi ludźmi,
♥ przebywanie w licznej grupie rówieśniczej,
♥ wymagań stawianych w zakresie czynności samoobsługowych,
♥ zmian dotyczących sposobów zaspakajania potrzeb emocjonalnych i biologicznych,
♥ zmian rytmu i trybu życia, organizacja dnia,
♥ braku oparcia w osobach bliskich w sytuacjach trudnych,
♥ innej pozycji w grupie przedszkolnej niż w rodzinie.
WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW – JAK UŁATWIĆ DZIECKU START W PRZEDSZKOLU:
1. W pierwszych dniach pobytu dziecka w przedszkolu w miarę możliwości odbieramy je wcześniej.
2. Nie składamy obietnic, których nie możemy wypełnić- nie wolno mówić dziecku, że przyjdziemy po niego wcześniej, kiedy to jest niemożliwe.
3. Nie zabieramy dziecka do domu, kiedy płacze przy rozstaniu, jeżeli zrobisz to choć raz, będzie wiedziało, że łzami można wymusić wszystko.
4. Musimy być spokojni, konsekwentni i zdecydowani (nasz niepokój może udzielić się dziecku).
5. Nie wymuszamy na dziecku, żeby zaraz po przyjściu do domu opowiadało, co wydarzyło się w przedszkolu, to powoduje niepotrzebny stres.
6. Jeżeli dziecko przy pożegnaniu płacze, staramy się, żeby przez kilka dni odprowadzał je do przedszkola np. tata, rozstania z tatą są mniej bolesne.
7. Należy chwalić dziecko za jego działalność i umiejętność radzenia sobie w każdej sytuacji.
8. Musimy przekonać samego siebie, że przedszkole to dobre miejsce dla rozwoju dziecka.
PAMIĘTAJ, ŻE PROCES ADAPTACYJNY, CHOĆ TRUDNY DLA WSZYSTKICH, KIEDYŚ SIĘ KOŃCZY. A PO NIM TWOJE DZIECKO MA NOWYCH PRZYJACIÓŁ MOŻE NA CAŁE ŻYCIE, UCZY SIĘ NOWYCH RZECZY I JEST CIEKAWE ŚWIATA!
DWADZIEŚCIA SPOSOBÓW NA NIEJADKA
Nakarmienie niejadka to prawdziwa sztuka. Na pewno nieraz próbowałaś różnych sztuczek, by twój maluch zjadł choć odrobinę zupy czy mięsa. Nie jesteś sama. Na słaby apetyt swych dzieci narzeka 20 procent rodziców trzylatków i aż 42 procent rodziców czterolatków.
To nic, że inne dzieci jedzą więcej. Każdy maluch ma własne tempo przemiany materii.
Jeśli twój rozwija się prawidłowo, nie masz powodu do niepokoju. Twój niejadek się nie zagłodzi. Dzieci rodzą się z instynktem pokarmowym, który sprawia, że jeśli tylko mają taką możliwość, jedzą dokładnie to, czego ich organizm potrzebuje, i tyle, ile potrzebuje.
Dzieci mają znacznie mniejszy żołądek niż dorośli. Nie mogą jeść tyle samo. Ich porcje powinny być co najmniej o połowę mniejsze niż porcje dorosłych.
Wojna nad talerzem zaczyna się często, gdy maluch ma dwa, trzy lata. I rzadko tak naprawdę ma związek z jedzeniem. Dziecko w tym wieku zaczyna bowiem zdawać sobie sprawę z własnej tożsamości. Zauważyło już, że to, co mówi i robi, ma wpływ na innych.
I teraz próbuje („Ciekawe, co zrobi mama, jeżeli wypluję tę wstrętną brukselkę?”, „Nie będę jadł, niech się trochę pomartwi!”). Twoje „zjedz” działa na niego jak płachta na byka. A im bardziej nalegasz, tym bardziej chce postawić na swoim. Przecież nastajesz na jego nowo odkryte „ja”, nic dziwnego, że broni się ze wszystkich sił. Z czasem twoje dziecko zrozumie, że je się nie po to, by sprawić mamie przyjemność, ale po to, by nie być głodnym. I że z wolnością osobistą nie ma to wiele wspólnego.
Jak zachęcić dziecko do jedzenia, lub przynajmniej nie zniechęcić go do niego całkowicie? Za świetnym portalem www.edziecko.pl przestawiamy 20 sposobów na nasze spokojne nerwy i zaspokojenie głodu dziecka:
- Proponuj dziecku jedzenie tylko wtedy, kiedy jest głodne. Maluchy często odmawiają zjedzenia posiłku po prostu dlatego, że nie zdążyły jeszcze zgłodnieć. Twój niejadek nigdy nie bywa głodny? A może nie dajesz mu na to szansy? Spróbuj przez kilka dni nie podtykać mu jedzenia co chwilę. Poczekaj, aż sam zainteresuje się, co będzie na obiad czy kolację.
- Gdy już zaobserwujesz, kiedy zazwyczaj twój maluch robi się głodny, wprowadź stałe pory posiłków. Dzieci lubią uregulowany tryb życia.
- Zmniejsz liczbę posiłków. Trzylatek naprawdę nie musi jeść pięć razy dziennie. Jeśli na drugie śniadanie zamiast kanapki z szynką dasz mu jabłko albo pomarańczę, może obiad zje
z większym apetytem. - Ogranicz przekąski między posiłkami. Zwróć uwagę, czy dziecko nie podjada zbyt często. Batonik, kilka cukierków, chrupek lub chipsów to niby nic, a jednak fatalnie wpływa na apetyt.
- Proponuj mu mniejsze porcje. Talerz pełen po brzegi zupy jarzynowej wcale nie zachęca do jedzenia. Przeciwnie – może dziecko przytłoczyć i przestraszyć. Co innego mały kotlecik, łyżka ziemniaków i niewielka miseczka sałaty. To da się zjeść. I naprawdę wystarczy, by zaspokoić głód dwulatka.
- Dbaj o różnorodność potraw. Jeżeli codziennie serwujesz dziecku rosół i pulpety, nie dziw się, że nie chce tego jeść. Czy ty chciałabyś jeść w kółko to samo? A może jutro, zamiast firmowego obiadu, zaproponujesz mu żurek i pieczoną rybę, albo barszcz z chrupiącym pasztecikiem? Zobaczysz, że przynajmniej spróbuje.
- Postaraj się, by posiłki wyglądały na talerzu kolorowo i apetycznie. Przy zielonym groszku świetnie wygląda biała cykoria albo czerwone pomidory, przy białym kalafiorze – pomarańczowa surówka z marchewki albo zielona sałata itd. Inny pomysł to kolorowe sałatki z warzyw (żółta kukurydza, pomarańczowa marchewka, czerwona papryka, fioletowa fasola, zielony groszek, białe ziemniaki) lub owoców (czerwone truskawki, białe jabłko, pomarańczowe mandarynki, zielone kiwi). A na kanapkach? Pokrojona w krążki rzodkiewka posypana szczypiorkiem, jajecznica z drobinkami czerwonej papryki, szynka ozdobiona plasterkiem pomidora wyglądają naprawdę apetycznie.
- Pozwól dziecku wybierać. Zanim zabierzesz się do przygotowywania posiłku, zapytaj: „Chcesz kanapkę z szynką czy twarożkiem? Wolisz jogurt z jagodami czy truskawkami,
a może koktajl bananowy lub pomarańczowy?”. Jeśli nic nie wybierze, to trudno. Może jednak któraś z propozycji mu się spodoba. Poza tym każdy z nas lubi decydować o swoim menu, dzieci nie są wyjątkiem. - Zgódź się na drobne dziwactwa twojego malucha. Jeżeli koniecznie chce popijać pomidorową sokiem pomarańczowym, nie rób z tego problemu. To przecież tylko kwestia smaku. Lubi jeść kanapki tylko w kształcie trójkąta, a mleko pić przez słomkę? Nie przejmuj się, na pewno z czasem mu się to znudzi.
- Nie dawaj dziecku tego, czego nie lubi. Jeśli nie chce jeść mięsa, nie zmuszaj go. Zaproponuj mu zamiast tego jajko lub rybę, a może kawałek wędliny. Jeżeli wybrzydza nad warzywami, zamiast się denerwować, daj mu więcej owoców.
- Nie próbuj przemycać w potrawach rzeczy, których dziecko nie lubi. Z pewnością wykryje oszustwo i nie zje niczego. A co najgorsze, obrzydzisz mu to, co lubiło dotychczas.
- Zrób to samo inaczej. Mięso zamiast na gorąco do obiadu podaj na zimno do kanapek. Barszcz zaserwuj w filiżance jako napój, a nie tradycyjną zupę. Owoce zmiksuj i zamroź – może jako sorbet znajdą większe uznanie?
- Podawaj picie po posiłku, a nie w trakcie, a tym bardziej przed. Jeśli brzuszek malucha od razu wypełni się kompotem, reszta obiadu po prostu nie ma prawa się tam zmieścić.
- Niech dziecko je tak długo, jak chce. To, że guzdrze się przy obiedzie, wcale nie musi znaczyć, że jest niejadkiem. Może samodzielne jedzenie sprawia mu jeszcze kłopot. Nawet jeżeli wydaje ci się, że obiad ciągnie się w nieskończoność, nie okazuj zniecierpliwienia. Jeśli dziecko będzie widziało, że chcesz, by skończyło już jeść, po prostu odsunie talerz.
To przecież łatwiejsze niż zręczne posługiwanie się sztućcami. - Jedzcie razem przy rodzinnym stole. Jedzenie w samotności jest nudne i smutne.
Co innego w towarzystwie. Kiedy tata opowiada, jaką miał przygodę w drodze do pracy (tramwaj, którym jechał, zepsuł się i na ulicy zrobił się ogromny korek), można z wrażenia zapomnieć o tym, że nie znosi się marchewki i poprosić o dokładkę. - Nie karm dziecka, niech je samo. Wiele dwu , trzylatków zjadłoby więcej, gdyby mamy pozwoliły im to robić samodzielnie. Jeśli są karmione, z czasem dochodzą do wniosku,
że zjedzenie obiadu to rzeczywiście przykra sprawa, zupełnie jak umycie głowy czy zaaplikowanie lekarstwa – to też mama robi osobiście. - Uznaj „nie” za odpowiedź ostateczną. Nigdy nie przekonuj do jeszcze jednej, ostatniej łyżeczki czy kęsa. Jeśli dziecko twierdzi, że się najadło, pozwól mu odstawić talerz i nie komentuj tego.
- Wciągnij niejadka w przygotowania posiłków. Własnoręcznie zrobione kanapki czy sałatka większości dzieci smakują o wiele lepiej.
- Zadbaj o dobrą, rodzinną atmosferę przy posiłku. Pośpiech, zamieszanie, sprzeczki rodziców, których trzeba codziennie wysłuchiwać, najbardziej cierpliwemu dziecku odbiorą apetyt.
- Nie wszystko trzeba zjeść naraz. Spróbuj podzielić posiłki, np. drugie śniadanie możesz dać dziecku na spacerze, albo zupę podać przed wyjściem na podwórko, a drugie danie po powrocie do domu. Być może świeże powietrze sprawi, że tak nie lubiane klopsiki twój maluch zje z apetytem .
Opracowano na podstawie: www.edziecko.pl
ZGODNIE Z NOWĄ PIRAMIDĄ ZDROWEGO ŻYWIENIA I STYLU ŻYCIA DZIECI, MOŻNA WYODRĘBNIĆ 10 PODSTAWOWYCH ZASAD:
1. Jedz regularnie 5 posiłków i pamiętaj o częstym piciu wody oraz myj zęby po jedzeniu.
2. Jedz różnorodne warzywa i owoce jak najczęściej i w jak największej ilości.
3. Jedz produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste.
4. Pij co najmniej 3-4 szklanki mleka dziennie (możesz je zastąpić jogurtem naturalnym, kefirem i – częściowo – serem).
5. Jedz chude mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych oraz wybieraj tłuszcze roślinne zamiast zwierzęcych.
6. Nie spożywaj słodkich napojów oraz słodyczy (zastępuj je owocami i orzechami).
7. Nie dosalaj potraw, nie jedz słonych przekąsek i produktów typu fast food.
8. Bądź aktywny fizycznie co najmniej godzinę dziennie (ograniczaj oglądanie telewizji, korzystanie z komputera i innych urządzeń elektronicznych do 2 godzin).
9. Wysypiaj się, aby Twój mózg mógł wypocząć.
10. Sprawdzaj regularnie wysokość i masę ciała.
Ad1. „Jedz regularnie 5 posiłków i pamiętaj o częstym piciu wody oraz myj zęby po jedzeniu”.
- 5 posiłków dziennie powinno być spożywanych przez dziecko w odstępach czasowych co 3-4 godziny, aby zapewnić organizmowi najlepszy metabolizm i optymalne wykorzystanie składników odżywczych oraz sprawność umysłową i fizyczną.
- Najważniejszym posiłkiem dnia jest prawidłowo skomponowane pod względem odżywczym I śniadanie, które dostarcza energii, pozytywnie wpływa na koncentrację uwagi i zdolność do nauki.
- Po każdym posiłku dziecko powinno myć zęby, aby nie dopuścić do rozwoju próchnicy oraz – w przyszłości – takich chorób jak miażdżyca naczyń i choroby układu pokarmowego.
- Aby prawidłowo nawodnić organizm dziecko musi pić min. 6 szklanek wody dziennie do posiłków i między nimi albo więcej, gdy intensywnie rusza się, albo przebywa w pomieszczeniach o wysokiej lub niskiej temperaturze i małej wilgotności. Niedobór wody szybko prowadzi do odwodnienia, osłabienia organizmu i poważniejszych dolegliwości, które mogą być zagrożeniem dla zdrowia.
Ad2. „Jedz różnorodne warzywa i owoce jak najczęściej i w jak największej ilości”.
- Warzywa i owoce to główny składnik codziennej diety, przy czym dzieci powinny spożywać więcej warzyw niż owoców.
- Warzywa i owoce to główne źródło witamin (głównie: witaminy C, beta-karotenui kwasu foliowego), składników mineralnych, błonnika oraz antyoksydantów, które usuwają z organizmu wolne rodniki tlenowe.
- Barwa warzyw i owoców świadczy o zawartości różnych substancji odżywczych, dlatego dieta dziecka powinna zawierać wszystkie warzywa i owoce.
- Warzywa i owoce najlepiej jeść na surowo lub jak najmniej przetworzone, gdyż w takiej formie zachowują najwyższą wartość odżywczą.
- Warzywa i owoce dzieci powinny jeść kilka razy dziennie – do każdego posiłku i w formie przekąsek.
- Soki warzywne i owocowe dzieci i młodzież mogą spożywać w ilościach: do 170 ml dziennie – dzieci w wieku od 4 do 6 lat, oraz do 1 szklanki (do 230 ml) dziennie dzieci powyżej 7 roku życia.
Ad3. „Jedz produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste”.
- Produkty zbożowe powinny być składnikiem większości codziennych posiłków dziecka.
- Polecane produkty zbożowe to m.in. mąka i pieczywo razowe, graham, tzw. grube kasze (np. gryczana i jęczmienna), ryż brązowa, makarony pełnoziarniste oraz płatki zbożowe, np. owsiane, jęczmienne i żytnie.
- Produkty zbożowe dostarczają węglowodanów złożonych (zapewniają energię), witamin z grupy B(zapewniają prawidłową pracę układu nerwowego, pomagają w koncentracji), różne składniki mineralne (np. magnez, cynk, żelazo) oraz błonnik pokarmowy, który wspiera pracę układu pokarmowego, pomaga utrzymać prawidłową masę ciała, a także zapobiega chorobom wynikającym z nieprawidłowego odżywiania.
- Wybierając produkty zbożowe zwracają uwagę na ich skład – zwłaszcza na cukier, który powinien być ograniczany.
Ad4. „Pij co najmniej 3-4 szklanki mleka dziennie”.
- Mleko możesz zastąpić w diecie dziecka innymi produktami mlecznymi np. jogurtem naturalnym, maślanką, kefirem i białym serem.
- Produkty mleczne są cenny źródłem wapnia odpowiedzialnego za budowę zdrowych kości i zębów oraz białka, witamin i składników mineralnych.
Ad5. „Jedz chude mięso, ryby, jaja i nasiona roślin strączkowych”.
- Mięso, ryby i jaja zawierają pełnowartościowe białko ważne dla wzrostu i rozwoju młodego organizmu.
- Mięso dostarcza najlepiej przyswajalne żelazo, które m.in. wpiera tworzenie składników krwi.
- Wybieraj dla dziecka mięso chude i ogranicz produkty mięsne przetworzone.
- Ryby zawierają cenne wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które wpływają na prawidłowe działanie mózgu, układu nerwowego i wzroku oraz białka i jodu.
- Dzieci powinny jeść ryby przynajmniej 2 razy w tygodniu.
- Jaja (skoncentrowane źródło białka, witamin, składników mineralnych i lecytyny) dziecko może jeść kilka razy w tygodniu.
- Nasiona roślin strączkowych (np. fasoli, zielonego groszku, soczewicy, bobu) to alternatywne dla mięsa źródło białka.
- Tłuszcze zwierzęce w diecie dziecka zastąp roślinnymi – najlepiej rzepakowym. Uważaj na olej kokosowy i olej palmowy.
- Pamiętaj, że oleje tłoczone na zimno można jeść wyłącznie na surowo np. jako dodatek do sałatek warzywnych. Do smażenia najlepiej używać rafinowanego oleju rzepakowego lub oliwy z oliwek.
- Wyłącz z diety dziecka wyroby cukiernicze (np. batoniki, herbatniki) i produkty fast food zawierające niekorzystne dla zdrowia tzw. tłuszcze trans, które przyczyniają się do rozwoju chorób układu krążenia.
Ad6. „Nie spożywaj słodkich napojów i słodyczy”.
- Słodkie napoje i słodycze nie dostarczają składników odżywczych, a przyczyniają się do rozwoju próchnicy i nadmiernej masy ciała.
- Słodycze w diecie dziecka zastąp owocami, niesolonymi orzechami włoskimi i migdałami oraz nasionami słonecznika i dyni, które zawierają magnez, wapń, żelazo, cynk i wiele witamin.
- Zamiast słodkich napojów pij wodę, soki warzywne, napoje mleczne i herbatę.
Ad7. „Nie dosalaj potraw. Nie jedz słonych przekąsek i produktów fast food”.
- Nadmierne spożycie soli(NaCl), która zawiera sód zwiększa ryzyko nadciśnienia tętniczego, udarów mózgu, nowotworów i otyłości.
- Usuń sól ze swojej kuchni. Zastąp ją świeżymi lub suszonymi ziołami.
- Ograniczysz sól wybierając produkty surowe, zamiast przetworzonych.
Ad8. „Bądź aktywny fizycznie przez co najmniej 1 godzinę dziennie”.
- Codzienna aktywność przez min. 60 minut dziennie w szkole i poza szkołą zapewnia dobrą kondycję fizyczną, sprawność umysłową i prawidłową masę ciała.
- Dzieci i nastolatki powinny dodatkowo ćwiczyć min. 3 razy w tygodniu, aby zwiększyć masę mięśniową, zmniejszyć tkankę tłuszczową i przyspieszyć mineralizację kości.
- Ogranicz dziecku oglądanie telewizji, korzystanie z komputera i innych urządzeń elektronicznych do max. 2 godzin dziennie.
- Spędzanie zbyt wiele czasu przed telewizorem i urządzeniami elektronicznymi sprzyja nałogowi podjadania niezalecanych produktów oraz spożywaniu większej ilości reklamowanej żywności.
Ad9. „Wysypiaj się, aby twój mózg mógł odpocząć”.
- Dzieci od 6 do 12 lat powinny spać co najmniej 10 godzin na dobę.
- Kładź dziecko spać każdego dnia o tej samej porze nie pozwalając mu przed snem na oglądanie telewizji i korzystanie z urządzeń elektronicznych.
- Dzieci i młodzież, które nie śpią odpowiednią ilość czasu, mają problemy z koncentracją i mają większe skłonności do przybierania na wadze.
Ad10. „Sprawdzaj regularnie wysokość i masę ciała”.
- Kontroluj regularnie wzrost i wagę dziecka, aby wiedzieć, czy rozwija się ono prawidłowo dla swojego wieku i płci, a także aby odpowiednio wcześnie wykryć odchylenia od norm i przeciwdziałać zmianom, zaburzeniom i chorobom dieto zależnym.
Opracowano na podstawie artykułu: prof. M. Jarosz, „Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży”, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2019.